Het eenzame internet

Bas Geertsema

Zonder twijfel is de grootste mysteries van deze tijd de mens zelf. Of eerder, het bewustzijn. We zijn bewust, zeker, maar niemand weet hoe. Het is verleidelijk om in te beelden dat er in ons hoofd een klein mannetje zit die alles ziet en regelt (een zgn. Homunculus), maar daarmee verplaats je het probleem alleen maar. Dusver weten we niet welk gedeelte van onze hersenen zich bezighoudt met zelfbewustzijn, laat staan dat we weten hoe ons bewustzijn fysiek in elkaar zit. Misschien komen we er wel nooit precies achter, maar ik heb er hoop in dat we achter de onderliggende principes kunnen komen. Een fascinerende tak van sport in de wetenschap is de bestudering van complexe systemen en emergence. Hierin worden vragen bestudeerd als ‘hoe kunnen simpele insecten gezamenlijk grootse dingen doen (mierennesten, groeperende vogels)?’ tot ‘hoe werkt een wereldwijde economie?‘. Het idee is dat de som van simpele acties kan leiden tot complex en zelfs intelligent gedrag dat boven het individu uitstijgt. Zo werkt een mier enkel reactief op basis van geursporen van andere mieren, maar gezamenlijk hebben mieren een complexe samenleving en zijn ze samen in staat grote vijandigheden (dieren, veranderingen in de omgeving) te lijf te gaan.

In dit perspectief kan ook ons bewustzijn worden gezien als een ‘emergence’ van onderliggende simpele acties. Op een laag fysisch niveau is ons brein niks meer dan een enorme verzameling van neuronen die hun directe buren continu activeren of deactiveren. Zeer simpel en lokaal gedrag dus. Net als een mier. Toch zorgt de samenwerking van miljarden en miljarden van deze neuronen tot intelligent gedrag; een wezen dat kan communiceren, creatief is en zelfs zelfbewust is: een behoorlijke prestatie!

Waar wil ik nu heen met dit verhaal? Blijf nog even bij me, want ik ga nu een behoorlijke gedachtensprong maken. Als het brein een netwerk is van simpele neuronen die actief zijn, en het internet is een netwerk van computers en mensen die actief zijn met elkaar. En een enorme combinatie van al deze activiteiten vormt intelligent gedrag.._ is het internet dan ook intelligent_? Kan het internet ook creatief zijn? Of nog belangrijker, is het internet ook bewust? Wellicht is het dat al, maar zijn wij, net als de neuron en de mier, niet in staat om dit te begrijpen. We staan immers lager in de hierarchie dan het internet zelf. Het internet zien als een levend organisme is trouwens minder vreemd dan je op het eerste gezicht zou zeggen, door het als een metafoor te gebruiken wordt het duidelijker. Een hype op het internet kan je zien als de huidige (bewuste) gedachte van het internet. De grootste firewall in China is als een ziekte. Online nieuwsberichten kan je zien als de ogen en oren van het internet. Er zijn veel paralellen te trekken tussen de mens en het internet. En als het internet een beetje menselijk is, en we hebben maar één internet, wat zal het dan eenzaam zijn ..

comments powered by Disqus